Curator dia con diversion nadando

COp zoek naar de Cenotes vandaag. eerst een tussenstop bij Zona Arqueologica de Mayapan voor nog meer Maya-cultuur. Maar de locals zijn boos dat ze wel last hebben van de toeristen, maar er weinig voor terug krijgen. Dus is de weg geblokkeerd met takken en een spandoek en bivakkeren de protesteerders in een zelfgebouwde hut van takken. Geen mogelijkheid om er te komen dus.

We rijden door naar de Cenotes bij Mucuyche, Yaal Utzel. De weg er heen is heel lang geleden geasfalteerd, nooit meer iets aangedaan en nu vol met maankraters. Voorzichtig rijden we de dorre droge bossen in. De bermen van de weg liggen bezaaid met afval. En niet afval van mensen die af en toe een bekertje in de berm gooien maar zoveel afval dat het lijkt of de plaatselijke vuilophaal al zijn vuil stort in het bossen. Grote bergen huishoudelijk afval, wc potten, frisdrankkratten, autobanden, alles ligt langs de rand van de weg. Triest.

Bij de Cenote van Yaal Utzil (betekent “goede zoon”) is een piepkleine parkeerplaats. Er is een groen houten zelfbouwhek om de Cenotes neergezet. Met de hand geschilderde plankjes wijzen ons de weg. “First Pay then swim” staat er met hanenpoten geschilderd op een plankje. Een Cenote ontstaat als er in een gebied geen rivieren zijn en het oppervlaktewater toch ergens heen moet. Er ontstaan dan ondergrondse rivieren. Op zwakke plekken in de aarde is in de Yucatan door meteorietinslagen de aarde op veel plekken opengebroken en zijn grote gaten ontstaan waar ondergrondse zwembronnen ontstaan met glashelder water. Er zijn het honderden. Zwembroek dus aan en afdalen via een door lokale boeren in elkaar geknutseld trapje in de sinkhole. Omkleden doe we achter twee rechtopstaande pallets en een zelf geknipt gebloemd douchegordijn dat aan een tak hangt die als rail voor het gordijn dient. De cenote is in totaal negentien meter diep. Je moet een ruime tien meter afdalen via de trappen om bij het water te komen (of van je hoogtevrees afkomen door vanaf de rand naar beneden te springen). Het water is felblauw en aan de rand van de cenote groeien bomen gevaarlijk balancerend in de lucht. Er hangen lianen aan de wanden van de cenote en zwaluwen hebben de gaten in de wand gebruikt om hun nesten te bouwen.  Heerlijk dobberen we een uurtje in het helder water terwijl we genieten van het uitzicht als we naar boven kijken.

We rijden via binnenwagen terug naar Merida. Een kleine tussenstop voor een detour over de vervallen Hacienda van Uayalceh. We parkeren de auto voor de deur van knalgele muur van een tortillabakkerij, waar de muziek hard uit de speakers knalt terwijl de geur van vers gebakken tortilla’s de bewoners van het dorp verleidt tot kopen van de tortilla’s. De Haciënda is na een lange welvarende historie van Hennepboeren en landbouw, paarden- en vee-fokkerij nu al lang verlaten en vervallen. Prachtig om rond te lopen in wat eens een glorieus gebouw moet zijn geweest. Ideale plek voor een paar zwart-witplaatjes.

Een dertig kilometer verder rijden we het erf op van een andere Haciënda,  Teya. Nu keurig gerestaureerd met een enorm restaurant. Obers in witte broek en witte bloes staan ons keurig te woord, complimenteren Erica met haar Spaanse uitspraak en brengen ons een grote stenen plaat met 3 vleessoorten, groentesaus en tortilla’s. Het wordt saai…..maar week heel erg lekker. Er lag onder andere “Poc Chup” op de steen. Hoe je dat maakt?

Poc Chuc

Ingrediënten

• 1 kilo varkensvlees in filets
• 1 rode ui
• 2 zure sinaasappels
• 1 bosje koriander
• Zout
• Gemalen zwarte peper
• Oreganopoeder
• Plantaardige olie
• 4 tot rode of groene tomaatjes
• Habanero-chili

Pers de sinaasappels. Maak van de sap en oregano een marinade.

Marineren de varkensfilets in dit sap (minimaal 45 minuten).

Snijd de ui in grote stukken. De koriander wassen en fijn hakken.

Filets uit de marinade halen en op smaak brengen met met zout en peper. Daarna bakken in een voorverwarmde koekenpan met een scheutje olie. Sap van de marinade over het vlees gieten.

Grill de ui en tomaten (in stukken). Habanero-chili wassen, zaden verwijderen en de witte delen van binnen verwijderen (zaden achterhouden om eventueel pittiger te maken). Bak ze mee.

Maak van de gegrilde groenten een saus in een keukenmachine. Breng de saus op smaak met zout en peper (en eventueel peperpitjes).

Als varkensvlees gaar is, garneer je ze met stukjes koriander en serveer je ze meteen. Serveerde de saus er apart bij. En uiteraard tortilla’s.